پرسش :ذات اقدس حق تعالی حد و مرز نداشته و بی نهایت است، لذا جهان هستی که مخلوق و فیض حق است، به تبع آن، بی نهایت خواهد بود ، آیا امکان دارد تصویر روشن و قابل درکی از جهان بی نهایت! جهانی که به هیچ حدی، محدود و به هیج قیدی، مقید نیست! برای بنده و امثال بنده، ارائه بفرمائید.
پاسخ:
اولا لازم به توجه است که کلمه «بی نهایت» و «نامحدود» به یک معنی نیستنداگر چه گاه از باب مسامحهً به جای هم استعمال می شوند. مراد از حد شیء، ما به الامتیاز شیء از دیگر اشیاء است. به عبارت دیگر حد یک شیء عبارت از آن چیزی است که به واسطه آن چیز، این شیء از اشیاء دیگر بازشناخته می شود. این معنی از حدّ، اعم از حدّ اصطلاحی در منطق و فلسفه است که به معنی ماهیت شیء است. اما کلمه «نهایت و بی نهایت» در ماهیات به کار می روند؛ گاه به معنی حد ماهوی و گاه به معنی انتها و آخر. مثلا وقتی گفته می شود عدد بی نهایت است مقصود این است که عدد آخر ندارد ؛ نه اینکه عدد حدّ ندارد. چرا که عدد در عین اینکه بی نهایت است، محدود است چون عدد کمّ است و کمّ، ماهیت عرضی است و ماهیت، حد شیء استادامه مطلب...